Είναι περίεργο αλλά µόνο ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν φέρεται να είπε δηµόσια µια σκέψη που αρκετοί πρέπει να έκαναν, ότι, από εκκλησιαστικής άποψης, όταν κάποιος πεθαίνει την εποµένη του Πάσχα, είναι αγαπητός στο Θεό. Από την άλλη, βλέποντας, εκ των υστέρων, τη χαρά του Φραγκίσκου, λίγες ώρες πριν το θάνατό του, επειδή είχε καταφέρει να ολοκληρώσει τη Μεγάλη Εβδοµάδα, επισκεπτόµενος φυλακισµένους τη Μεγάλη Πέµπτη και χαιρετώντας τους πιστούς µετά την πασχαλινή θεία λειτουργία της Κυριακής, αισθάνεσαι ότι «έφυγε» ικανοποιηµένος.
Θα ειπωθούν και θα γραφούν πολλά για τους 145 µήνες της ζωής του ως Πάπα Ρώµης.
Ηταν 77 χρονών, σε αναµονή της αντικατάστασής του από Αρχιεπίσκοπος Μπουένος Άιρες, όταν έβγαλε το τελευταίο εισιτήριο µε επιστροφή για να παραστεί στο Κονκλάβιο εκλογής του Νέου Ποντίφικα, που θα διαδεχόταν τον, ξαφνικά παραιτηθέντα, Γερµανό Βενέδικτο 16ο, τον στενότερο συνεργάτη του αείµνηστου Ιωάννη-Παύλου Β’ και από τους καλύτερους καθολικούς θεολόγους της τελευταίας 50ετίας. Οι Ιταλοί Επίσκοποι ήταν σίγουροι για την εκλογή του τότε Αρχιεπισκόπου Μιλάνου Α. Σκόλα, έβγαλαν και σχετική… ανακοίνωση, όταν βγήκε λευκός καπνός µετά την 5η ψηφοφορία. Τελικά προέκυψε «Ιταλός από καταγωγή και ταπεραµέντο», αλλά Αργεντινής προέλευσης! Το εισιτήριο επιστροφής δε χρησιµοποιήθηκε ποτέ. Ο προερχόµενος από τους Ιησουίτες νέος Πάπας διάλεξε ως όνοµα το «Φραγκίσκος» του αγίου του 13ου αιώνα, που έχει ταυτισθεί µε τη φτώχεια, την ταπεινότητα και την αγάπη στη φύση και πορεύθηκε ανάλογα ως το τέλος της ζωής του, 12 και κάτι χρόνια µετά την εκλογή του, στη διάρκεια των οποίων:
Διαφάνεια
Α. Αντιµετώπισε µε αποφασιστικότητα κρούσµατα σεξουαλικής κατάχρησης, µε θύτες εκκλησιαστικά πρόσωπα. Στην αρχή δεν κατάλαβε το µέγεθος του προβλήµατος, σε βάθος χρόνου και αριθµό εµπλεκοµένων ατόµων, αλλά σύντοµα αναγνώρισε το σφάλµα του και ο πέλεκυς έπεσε βαρύς: Ζήτησε τις παραιτήσεις όλης της Ιεραρχίας της Χιλής, καθαίρεσε 2 Καρδιναλίους και τους έδιωξε από την ιεροσύνη, αποµάκρυνε τους ιδρυτές ή κατήργησε διεθνείς θρησκευτικές Κοινότητες που δεν προχώρησαν σε αυτοκάθαρση, άλλαξε Ηγεσία και καταστατικά ισχυρών καθολικών οργανισµών (Όπους Ντέι, Λεγεωνάριοι, Κοινωνία και Απελευθέρωση), θέσπισε διαφάνεια στη διαχείριση των καταγγελιών και ανέθεσε έρευνες σε ανεξάρτητους µη καθολικούς φορείς. Υπολογίζοντας την αντίσταση που βρήκε, εντός Εκκλησίας, έκανε αρκετά. Η αξιοπιστία όµως κερδίζεται καθηµερινά!
Β. Πέτυχε διαφάνεια στα οικονοµικά της Αγίας Έδρας, πιστοποιούµενη από διεθνείς οργανισµούς και έστειλε στα εκκλησιαστικά δικαστήρια ακόµα και τον Καρδινάλιο που διαχειρίσθηκε ύποπτη και αποτυχηµένη αγορά ακινήτου στο Λονδίνο. Ο καρδινάλιος καταδικάσθηκε, πρωτοδίκως, σε φυλάκιση και έχει απαγόρευση συµµετοχής στην εκλογή νέου Πάπα. Άλλαξε όλο το Οργανόγραµµα της «Κούριας» (της Διοίκησης της Αγίας Έδρας και της Πόλης του Κράτους του Βατικανού): για πρώτη φορά όρισε γυναίκες, µοναχές και λαϊκές, σε θέσεις διοίκησης.
Γ. 7µελής Επιτροπή Καρδιναλίων ως βοηθοί του Πάπα στην Κυβέρνηση της Εκκλησίας και Διεθνείς Σύνοδοι Επισκόπων, ιερέων και λαϊκών για τη συζήτηση και λήψη αποφάσεων σε µεγάλα ζητήµατα – Προσπάθεια για Συνοδική Διοίκηση της Εκκλησίας.
Τα ανωτέρω ήταν προσπάθεια βελτίωσης εσωτερικών θεµάτων της Εκκλησίας. Όµως ο Φραγκίσκος θα µείνει στην ιστορία για το όραµά του για την Εκκλησία.
Στην υπηρεσία των φτωχών
Δ. Μια εκκλησία «νοσοκοµείο», µε ιερείς, στο δρόµο, στην υπηρεσία, φτωχών, αρρώστων, αστέγων, φυλακισµένων, εγκαταλειµµένων, µεταναστών, προσφύγων…
Με αυτούς έζησε µια ζωή, στο πολυπολιτισµικό Μπουένος Άιρες, όπου µετακόµισε η οικογένειά του, µετά τον Α’ Παγκόσµιο Πόλεµο, αυτοί έχουν ανάγκη τους θεσµούς της Εκκλησίας στην επίγεια ζωή τους. Τα έργα του για τους άστεγους και φτωχούς της Ρώµης και οι συχνές επισκέψεις του σε φυλακές είναι γνωστά. Η συνεισφορά του στην προβολή του προσφυγικού ζητήµατος παγκοσµίως και η πρόσφατη σύγκρουσή του µε την πολιτική Τραµπ. Επίσης, µόνο στη χώρα µας ήρθε 2 φορές, τον Απρίλιο 2016 και τον Δεκέµβριο 2021, ουσιαστικά για να επισκεφθεί τον καταυλισµό της Μόρια στη Μυτιλήνη. Δυστυχώς ποτέ δεν προβλήθηκε πόσα εκατοµµύρια ευρώ διέθεσαν οι καθολικές οργανώσεις κοινωνικής συµπαράστασης ΗΠΑ και Ευρώπης, για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα…
Ε. Είναι γνωστό ότι οι εκκλησιαστικοί «κανόνες» αποκλείουν άτοµα από την Εκκλησία. Όµως τον Φραγκίσκο ενδιέφερε η ουσία και όχι οι τύποι. Η έκφρασή του «Ποιος είµαι εγώ που θα κρίνω» ήταν η φιλοσοφία του. Η εκκλησία δεν είναι χώρος που απαγορεύει και τιµωρεί, αλλά που δέχεται όλους τους ανθρώπους καλής θέλησης ανεξαρτήτως κοινωνικής κατάστασης, ιδεολογίας ή ταυτότητας. Δεν άλλαξε το δόγµα ή τα χριστιανικά µυστήρια αλλά δέχθηκε την κάθε είδους διαφορετικότητα, από πρώην παραβατικούς ως άτοµα τρανς ή µε διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισµό όπως ο καλός πατέρας αποδέχεται όλα τα παιδιά του. Φυσικά είναι υπέρ της προστασίας της ανθρώπινης ζωής αλλά «δε θα στείλει στην πυρά» τη γυναίκα που θα κάνει έκτρωση. Αντίστοιχα θα διαφωνήσει µε Αµερικανούς Ιεράρχες που θέλουν να απαγορεύσουν τη θεία κοινωνία σε καθολικούς πολιτικούς που δεν αρνούνται την έκτρωση: το θείο µυστήριο δεν είναι επιβράβευση!
Ουτοπία
Στ. Η Καθολική Εκκλησία, επίσης, οφείλει να καλλιεργεί καλές σχέσεις µε τις άλλες χριστιανικές Εκκλησίες αλλά και τις άλλες θρησκείες. Συνέβαινε, διαχρονικά, µε τον Φραγκίσκο όµως υπήρξε ακόµα µεγαλύτερη συνεργασία µε τον καλό του φίλο Πατριάρχη Βαρθολοµαίο, ηγέτες άλλων Εκκλησιών και θρησκειών, αλλά και τους πνευµατικούς Ηγέτες σουνισµού και σιισµού αντίστοιχα, που επισκέφθηκε σε ιστορικά ταξίδια του σε Η.Α.Ε. και Ιράκ και υπέγραψε κείµενα για τη διεθνή αδελφοσύνη. Ακόµη και πρόσφατες συρράξεις που δηµιούργησαν προβλήµατα στις σχέσεις Αγίας Έδρας µε Ρωσία και Ισραήλ δεν ήταν ικανές να διαταράξουν σοβαρά τις σχέσεις αυτές. Όσο για τις σχέσεις Αγίας Έδρας – Κίνας «ξεπάγωσαν» µετά την αποχώρηση του Βενέδικτου, έστω και µε προσωρινή συµφωνία, µε το Κ.Κ.Κ, για από κοινού ορισµό νέων Ιεραρχών στην χώρα.
Ζ. Τέλος ο Φραγκίσκος είχε µια πρόταση για την ανθρωπότητα. Όχι εκ πρώτης όψεως εκκλησιαστική, αλλά ανθρωποκεντρική. Δέκα χρόνια πριν (24-5-2015) παρουσίασε την οικολογική του εγκύκλιο «Δοξασµένος να ‘σαι» και κάλεσε τον κόσµο να προστατεύσει την κοινή οικία, τη Γη, από τη µόλυνση και την κλιµατική αλλαγή. Πρότεινε ολοκληρωµένη οικολογία, όπου η πολιτική, η οικονοµία και οι θρησκείες, σε διάλογο µε τις επιστήµες, θα στοχεύσουν σε ένα νέο στυλ ζωής, µε χαρά και ειρήνη για τους πολλούς και όχι τους λίγους.
Ουτοπία, θα σκεφθεί κάποιος. Στην εποχή που ζούµε, υπάρχει καλύτερη πρόταση για το µέλλον της ανθρωπότητας.
* Μέλος Συνοδικής Επιτροπής «ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ» της Καθολικής Εκκλησίας
