Η υπόθεση διαφθοράς στην Πολεοδομία Ρόδου αποκτά νέα διάσταση. Μετά τις συλλήψεις επτά ατόμων –πέντε δημόσιων λειτουργών και δύο ιδιωτών– και την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου της κυρίας ανάκρισης η Δικαιοσύνη προχωρά ένα βήμα παραπέρα: Εισαγγελική έρευνα ξεκίνησε για το σοβαρό αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, κοινώς «ξέπλυμα βρώμικου χρήματος».

Οπως έγραψε η εφημερίδα «δημοκρατική» η Αρχή για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, υπό τον πρώην αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Χαράλαμπο Βουρλιώτη, έχει ήδη διατάξει τη δέσμευση όλων των περιουσιακών στοιχείων των εμπλεκομένων, περιλαμβανομένων τραπεζικών λογαριασμών, περιεχομένων τραπεζικών θυρίδων, ακινήτων και μετοχών (εφόσον υπάρχουν).

Παράλληλα, οι έρευνες έχουν επεκταθεί και στους συγγενείς πρώτου βαθμού, με στόχο τον εντοπισμό πιθανών παράπλευρων διαδρομών χρήματος ή προσπάθειας συγκάλυψης περιουσιακών στοιχείων.

Τα ευρήματα που οδήγησαν στην έρευνα

Η επιχείρηση των «Αδιάφθορων» της ΕΛ.ΑΣ. έφερε στο φως πρωτοφανείς ενδείξεις δικτύου διαφθοράς μέσα στην Πολεοδομία Ρόδου.

Εις βάρος των 7 πρώτων ασκήθηκαν 13 ποινικές διώξεις από την προϊσταμένη της Εισαγγελίας Πλημμελειοδικών Ρόδου, κα. Αιμιλία Σοφία Μέρη.

Οι διώξεις που ασκήθηκαν είναι οι ακόλουθες:

1. Ένταξη σε εγκληματική οργάνωση
2. Πλαστογραφία κατ᾽ εξακολούθηση όπου το συνολικό όφελος υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ
3. Υπεξαγωγή εγγράφων από υπάλληλο κατ´ εξακολούθηση όπου το σκοπούμενο συνολικό όφελος υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ
4. Δωροληψία υπαλλήλου κατ᾽επάγγελμα όπου η ενέργεια ή η παράλειψη αντίκειται στα καθήκοντα του υπαιτίου κατ´εξακολούθηση
5. Αμεση συνέργεια σε δωροληψία υπαλλήλου κατ´επάγγελμα όπου η ενέργεια ή η παράλειψη αντίκειται στα καθήκοντα του υπαιτίου κατ᾽εξακολούθηση
6. Δωροδοκία υπαλλήλου όπου η ενέργεια ή η παράλειψη αντίκειται στα καθήκοντα του υπαιτίου κατ´εξακολούθηση
7. Εμπορία επιρροής – μεσάζοντες κατ᾽εξακολούθηση
8. Ψευδής βεβαίωση, νόθευση κατ᾽εξακολούθηση όπου το σκοπούμενο συνολικό όφελος υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ
9. Αμεση συνέργεια σε ψευδή βεβαίωση, νόθευση κατ᾽εξακολούθηση όπου το σκοπούμενο συνολικό όφελος υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ
10. Παράβαση καθήκοντος κατ᾽ εξακολούθηση
11. Αμεση συνέργεια σε παράβαση καθήκοντος κατ᾽ εξακολούθηση
12. Παράνομη οπλοκατοχή
13. Παράβαση υποχρέωσης δήλωσης μνημείου κατ᾽ εξακολούθηση

Ταυτόχρονα, η ανακάλυψη χρημάτων και τιμαλφών που κατασχέθηκαν έχουν μπει στο μικροσκόπιο καθώς πρέπει να δικαιολογηθούν με βάση τα δηλωθέντα εισοδήματα των εμπλεκομένων.

Οι Αρχές πιθανολογούν σφόδρα ότι πρόκειται για περιουσιακά στοιχεία προερχόμενα από παράνομες δραστηριότητες.

Θυμίζουμε ειδικότερα ότι έχουν βρεθεί και έχουν κατασχεθεί:

Στην κατοικία της 48χρονης προϊσταμένης του Τμήματος Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών:

– 478.640 ευρώ σε μετρητά
– 21 χρυσές λίρες
– Τρία βιβλιάρια καταθέσεων
– Υπηρεσιακή σφραγίδα της Πολεοδομίας Ρόδου
– Πλήθος οικοδομικών εγγράφων και χειρόγραφων σημειώσεων

– Πολυτελείς τσάντες γνωστών οίκων

Στην κατοικία του 55χρονου προϊσταμένου Τμήματος Ελέγχου Κατασκευών:
– 1.640 ευρώ σε μετρητά
– Πλήθος πολεοδομικών εγγράφων

Στην κατοικία του 56χρονου αναπληρωτή διευθυντή:
– 28.400 ευρώ σε μετρητά
– Έξι υπηρεσιακές σφραγίδες της Πολεοδομίας
– Τρεις σφραγίδες πρώην υπαλλήλου της Πολεοδομίας

Στην κατοικία του 54χρονου υπαλλήλου της Υπηρεσίας Δόμησης:
– 10.400 ευρώ σε μετρητά
– Πιστόλι κρότου με γεμιστήρα και φυσίγγια
– Δύο μαχαίρια
– Δύο πλαστές πινακίδες ΙΧΕ αυτοκινήτου
– Υπηρεσιακό βιβλίο με αριθμούς πρωτοκόλλου οικοδομικών αδειών

Στην κατοικία του 68χρονου αρχιτέκτονα-μηχανικού:
– 20.915 ευρώ σε μετρητά
– 193 φυσικοί φάκελοι από το αρχείο της Πολεοδομίας
– Πλήθος πλαστών οικοδομικών εγγράφων
– Δύο υπηρεσιακές σφραγίδες
– Ένα κυνηγετικό πυροβόλο όπλο
– Χάλκινα νομίσματα αρχαιολογικής αξίας

Στην κατοικία της 48χρονης πολιτικού μηχανικού:
– 37.700 ευρώ σε μετρητά
– Πλήθος εγγράφων εκτυπωμένων από το πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ
– Μία ατζέντα με χειρόγραφες σημειώσεις

Θυμίζουμε ότι με ομόφωνη απόφαση του τακτικού Ανακριτή και της Εισαγγελέως Υπηρεσίας, αποφασίστηκαν τα εξής:

• 68χρονος αρχιτέκτονας μηχανικός: Ελεύθερος με τους περιοριστικούς όρους της εμφάνισής του μία φορά κάθε μήνα στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας του, της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της καταβολής χρηματικής εγγύησης ύψους 70.000 ευρώ
• 48χρονη προϊσταμένη Τμήματος Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών: Ελεύθερη με τους περιοριστικούς όρους της εμφάνισής της μία φορά κάθε μήνα στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας της, της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της καταβολής χρηματικής εγγύησης ύψους 100.000 ευρώ
• 56χρονος αναπληρωτής διευθυντής Υπηρεσίας Δόμησης: Ελεύθερος με τους περιοριστικούς όρους της εμφάνισής του μία φορά κάθε μήνα στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας του, της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της καταβολής χρηματικής εγγύησης ύψους 30.000 ευρώ
• 55χρονος προϊστάμενος Τμήματος Ελέγχου Κατασκευών: Ελεύθερος με τους περιοριστικούς όρους της εμφάνισής του μία φορά κάθε μήνα στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας του, της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της καταβολής χρηματικής εγγύησης ύψους 50.000 ευρώ
• 65χρονος υπεύθυνος Αρχείου: Ελεύθερος με τους περιοριστικούς όρους της εμφάνισής του μία φορά κάθε μήνα στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας του, της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της καταβολής χρηματικής εγγύησης ύψους 40.000 ευρώ
• 54χρονος υπάλληλος Πολεοδομίας: Ελεύθερος με τους περιοριστικούς όρους της εμφάνισής του μία φορά κάθε μήνα στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας του, της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της καταβολής χρηματικής εγγύησης ύψους 20.000 ευρώ
• 48χρονη ιδιώτης πολιτικός μηχανικός: Ελεύθερη με τους περιοριστικούς όρους της εμφάνισής της μία φορά κάθε μήνα στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας της, της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της καταβολής χρηματικής εγγύησης ύψους 60.000 ευρώ

Το νομικό παράδοξο

Στο επίκεντρο της ελληνικής ποινικής διαδικασίας, ένα σοβαρό νομικό και ηθικό παράδοξο φαίνεται να περνά απαρατήρητο: η επιβολή χρηματικής εγγύησης σε κατηγορούμενους που αντιμετωπίζουν βαριές κατηγορίες, όπως στην περίπτωση των 7 της πολεοδομίας.

Η πρακτική είναι συνήθης: το δικαστικό συμβούλιο, ή ο ανακριτής με σύμφωνη γνώμη εισαγγελέα, επιβάλλουν ως περιοριστικό όρο την καταβολή εγγυοδοσίας — συχνά σε εξαιρετικά υψηλά ποσά. Στόχος της προσωρινής κράτησης αλλά και των περιοριστικών όρων είναι η παρουσία του κατηγορούμενου στην δίκη. Με την παρουσία του στη δίκη του επιστρέφεται αυτόματα και η εγγύηση.

Η καταβολή δε, γίνεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Μέχρι εδώ όλα δείχνουν να λειτουργούν σύμφωνα με τις προβλέψεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Όμως εδώ ακριβώς ξεκινά το πρόβλημα: το κράτος ζητά από κατηγορούμενους, που σύμφωνα με τη δικογραφία διαθέτουν χρήματα αδιευκρίνιστης ή παράνομης προέλευσης, να καταθέσουν σημαντικά χρηματικά ποσά. Το ίδιο το σύστημα δεν ελέγχει την προέλευση των χρημάτων που χρησιμοποιούνται για την εγγύηση.

Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων δεν αναζητά την προέλευσή τους όπως οι τράπεζες. Και αν ο κατηγορούμενος παρουσιαστεί στη δίκη, τα χρήματα επιστρέφονται. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι ενδεχομένως «ξεπλένονται» νόμιμα.

Πρόκειται για μια εγγενή αντίφαση: αν πράγματι υφίστανται σοβαρές ενδείξεις για απόκτηση περιουσίας μέσω παράνομων δραστηριοτήτων, τότε πώς γίνεται δεκτή χωρίς έλεγχο η προέλευση των ποσών της εγγύησης; Δεν καταλήγει τελικά το ίδιο το κράτος να νομιμοποιεί χρήματα που στο στάδιο της προδικασίας θεωρείται ότι είναι προϊόν εγκλήματος;

Από την άλλη, αν δεν υφίστανται επαρκείς ενδείξεις, τότε γιατί επιβάλλεται ένας τόσο επαχθής περιοριστικός όρος; Η εγγυοδοσία, ειδικά όταν φτάνει σε εξαψήφια ή και επταψήφια ποσά, δεν αποτελεί απλή προληπτική μέριμνα. Είναι οικονομική πίεση, ενίοτε εξοντωτική, και για τον πραγματικά αθώο άδικη.

Το ζήτημα δεν είναι νομικίστικο. Είναι θεσμικό και ουσιαστικό. Δεν μπορεί το ίδιο το κράτος να ζητά αποδείξεις καθαρότητας από τον πολίτη, και ταυτόχρονα να αποδέχεται χρήματα χωρίς καμία απόδειξη καθαρής προέλευσης, μόνο και μόνο επειδή φέρουν τη σφραγίδα του ταμείου.

Η λύση δεν είναι απλή, αλλά η παραδοξότητα δεν μπορεί να συνεχίσει να γίνεται αποδεκτή ως φυσιολογική. Αν η εγγυοδοσία συνεχίσει να λειτουργεί ως έμμεσο μέσο νομιμοποίησης, τότε η έννοια της προληπτικής δικαιοσύνης κινδυνεύει να μετατραπεί σε θεσμική υποκρισία.

Ή θα ελέγχεται η προέλευση των χρημάτων ή δεν θα ζητούνται καθόλου εγγυήσεις εκεί όπου το ίδιο το κατηγορητήριο τις καθιστά ύποπτες. Οτιδήποτε άλλο, θολώνει τα όρια ανάμεσα στο νόμιμο και το παράνομο — με την υπογραφή της ίδιας της Δικαιοσύνης!.

Πώς ενεργοποιήθηκε η Αρχή κατά του Ξεπλύματος

Η Αρχή για το Ξέπλυμα κινήθηκε άμεσα, σύμφωνα με το άρθρο 48 του νόμου, και σε επείγουσα βάση προχώρησε σε δεσμευτικά μέτρα:

-Κατάσχεση τραπεζικών λογαριασμών και θυρίδων
-Απαγόρευση μεταβίβασης/εκποίησης περιουσιακών στοιχείων
-Διεύρυνση ελέγχου σε οικογενειακά πρόσωπα και πιθανούς συνδικαιούχους
-Τα στοιχεία που συλλέγονται παρακάμπτουν κάθε απόρρητο (τραπεζικό, φορολογικό, χρηματιστηριακό, τηλεπικοινωνιακό) και αποτελούν τμήμα της ποινικής δικογραφίας.

Τι προβλέπει ο νόμος

Ο νόμος (Άρθρο 48 και άρθρο 36 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας) είναι σαφής:

Ο Πρόεδρος της Αρχής μπορεί, σε επείγουσες περιπτώσεις και με βάσιμες υπόνοιες, να διατάξει δέσμευση λογαριασμών, τίτλων, θυρίδων και άλλων στοιχείων.

Η δέσμευση ισχύει για ορισμένο χρονικό διάστημα και ανανεώνεται μόνο με διάταξη ανακριτή ή δικαστικού συμβουλίου, αν η υπόθεση δεν έχει κλείσει.

Τα πρόσωπα που θίγονται από τα μέτρα έχουν δικαίωμα προσφυγής, όπως προβλέπουν οι παράγραφοι 4, 5 και 6 του σχετικού άρθρου.

Εν αναμονή νέων αποκαλύψεων

Το εύρος της έρευνας ανοίγει διαρκώς. Οι αρχές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο διεύρυνσης της λίστας των εμπλεκομένων, ειδικά αν αποδειχθεί συμμετοχή τρίτων προσώπων ή επιχειρήσεων στη διακίνηση παράνομου χρήματος.
Πληροφορίες κάνουν λόγο για μεθοδική χαρτογράφηση των χρηματοροών, σε συνεργασία με τράπεζες, ελεγκτικούς μηχανισμούς και εισαγγελείς οικονομικού εγκλήματος.

Το σκάνδαλο της Πολεοδομίας Ρόδου, που ξεκίνησε ως υπόθεση δωροδοκίας, εξελίσσεται πλέον σε υπόθεση υψηλού ρίσκου για το Δημόσιο, με ενδεχόμενες οικονομικές, νομικές και πολιτικές προεκτάσεις.

Το επόμενο βήμα

Η εισαγγελική έρευνα για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος αναμένεται να φέρει νέα στοιχεία στο φως. Το βασικό ζητούμενο: Η αποκάλυψη της πλήρους διαδρομής των χρημάτων, από τη δωροδοκία μέχρι την ενδεχόμενη «νομιμοποίηση» μέσω επενδύσεων, θυρίδων και μεταβιβάσεων.