Η αύξηση στις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, που αναμένεται να φτάσει το 12%-15%, από την 1η Μαΐου, προκαλεί έντονες αντιδράσεις και διεξάγονται διαπραγματεύσεις μεταξύ του υπουργείου Ναυτιλίας και των ακτοπλόων, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, για τη διαμόρφωση ενός «win-win» πακέτου μέτρων, όπως το χαρακτηρίζει ο υπουργός, Χρήστος Στυλιανίδης.

Ο βασικός λόγος των επικείμενων αυξήσεων είναι η υποχρεωτική μετάβαση σε ακριβότερα, περιβαλλοντικά φιλικότερα καύσιμα, στο πλαίσιο της «πράσινης μετάβασης», καθώς και η αύξηση του λειτουργικού κόστους των εταιριών λόγω πληθωρισμού και υψηλότερων μισθολογικών εξόδων.

Στο τραπέζι

Το υπουργείο Ναυτιλίας εξετάζει μια σειρά από μέτρα για την ανακούφιση των επιβατών και των ακτοπλοϊκών εταιριών. Ανάμεσα στα προτεινόμενα μέτρα είναι:

* Αναπροσαρμογή του κρατικού ναυλολογίου, που παραμένει σταθερό από το 2018, ώστε να καλύψει μέρος της αύξησης του κόστους στις άγονες γραμμές.

* Εξασφάλιση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης ύψους 400 εκατ. ευρώ, για την αναβάθμιση των ακτοπλοϊκών συνδέσεων μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), με στόχο τη βελτίωση των δρομολογίων στις άγονες γραμμές.

* Επέκταση του μεταφορικού ισοδύναμου, ώστε να ωφεληθούν οι νησιώτες και οι επιχειρήσεις που πλήττονται από το αυξημένο μεταφορικό κόστος.

* Μακροχρόνιες συμβάσεις με τις ακτοπλοϊκές εταιρίες για τις άγονες γραμμές, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των δρομολογίων.

Απάντηση

Οι ακτοπλοϊκές εταιρίες υποστηρίζουν ότι τα μέτρα αυτά δεν επαρκούν για να καλύψουν το υψηλό κόστος μετάβασης στη νέα εποχή. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), οι βασικές προτάσεις τους περιλαμβάνουν:

* Κάλυψη της διαφοράς τιμής των νέων καυσίμων απευθείας στις εταιρίες εμπορίας, ώστε να διατηρηθούν προσιτές τιμές για τους επιβάτες.

* Κρατική επιδότηση στις εργοδοτικές εισφορές των ναυτικών, όπως εφαρμόζεται στην Ιταλία.

* Ανάληψη του κόστους των υποχρεωτικών εκπτώσεων για ειδικές ομάδες (πολύτεκνοι, ΑμεΑ, φοιτητές), όπως συμβαίνει με τα ΚΤΕΛ.

Ανησυχίες

Οι ακτοπλοϊκές εταιρίες αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις λόγω της αύξησης του λειτουργικού κόστους, το οποίο έχει άμεσες επιπτώσεις τόσο στους ίδιους τους επιχειρηματικούς φορείς όσο και στους επιβάτες. Η μετάβαση σε πιο φιλικά προς το περιβάλλον καύσιμα, η ανανέωση του στόλου και οι αυξανόμενες μισθολογικές υποχρεώσεις επιβαρύνουν σημαντικά τις εταιρίες. Οι εκπρόσωποι του κλάδου υπογραμμίζουν πως το κόστος των καυσίμων έχει αυξηθεί κατά 9% το 2024, οι αμοιβές των πληρωμάτων έχουν αυξηθεί κατά 24% από το 2021 λόγω νέων συλλογικών συμβάσεων, ενώ το κόστος των ανταλλακτικών έχει εκτοξευθεί κατά 14%.

Παράλληλα, η αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων επιβαρύνει σημαντικά τη ρευστότητα των ακτοπλοϊκών εταιριών, με το κόστος δανεισμού να έχει αυξηθεί κατά 43% σε σχέση με το 2021. Αυτό καθιστά δύσκολη την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε νέα κεφάλαια, τα οποία είναι απαραίτητα τόσο για τη συντήρηση όσο και για τον εκσυγχρονισμό του στόλου. Με την επερχόμενη υποχρέωση για χρήση καυσίμων με περιεκτικότητα σε θείο 0,1%, από τον Μάιο του 2025, αναμένεται πρόσθετη αύξηση κόστους κατά 35%, κάτι που θα οδηγήσει τις εταιρίες σε δύσκολες οικονομικές επιλογές, πιθανόν εις βάρος της ποιότητας των υπηρεσιών ή ακόμα και της βιωσιμότητάς τους.

«Βουτιά» στα έσοδα

Η αυξημένη οικονομική πίεση έχει και μακροοικονομικές επιπτώσεις, καθώς η ακτοπλοΐα αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη νησιωτική οικονομία. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, η επιβατική κίνηση αναμένεται να μειωθεί κατά 10,4% έως το 2031, προκαλώντας απώλειες εσόδων της τάξης των 433 εκατ. ευρώ για τις τοπικές επιχειρήσεις και μείωση του ΑΕΠ κατά 650 εκατ. ευρώ.

Ανατιμήσεις στα νησιά

Η ακρίβεια στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια δεν πλήττει μόνο τους ταξιδιώτες, αλλά και το ευρύτερο εμπορικό οικοσύστημα των νησιών, το οποίο βασίζεται στις τακτικές θαλάσσιες μεταφορές για την προμήθεια αγαθών και πρώτων υλών. Η αύξηση του κόστους μεταφοράς αγαθών οδηγεί σε αλυσιδωτές ανατιμήσεις, επηρεάζοντας τους κλάδους της εστίασης, του λιανεμπορίου και της φιλοξενίας. Επιχειρηματίες των νησιών εκφράζουν ανησυχίες για πιθανή μείωση των κρατήσεων κατά τους θερινούς μήνες.

Ανανέωση του στόλου

Ενα άλλο σημαντικό οικονομικό ζήτημα που απασχολεί τις ακτοπλοϊκές εταιρίες είναι η ανανέωση του στόλου. Σήμερα, ο μέσος όρος ηλικίας των πλοίων είναι 30 έτη, ενώ σχεδόν το 43,5% των πλοίων είναι άνω των 30 ετών, γεγονός που δημιουργεί επιπρόσθετα κόστη για τη συντήρηση και συμμόρφωση με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς. Η ανανέωση του στόλου απαιτεί επενδύσεις τουλάχιστον 3,5 δισ. ευρώ στα επόμενα 5 χρόνια.