Να χωριστεί η «ήρα από το σιτάρι», προτείνουν οι πανεπιστημιακοί, αναφορικά με τον διαχωρισμό μεταξύ ενεργών και μη φοιτητών, ενόψει της εφαρμογής του νόμου για τις διαγραφές των «αιωνίων» από το τέλος του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους, στις 31 Αυγούστου 2025.

Η κοινή λογική πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα, υποστηρίζουν. «Δεν γίνεται να αντιμετωπιστεί το ίδιο ο «παππούς», που γράφτηκε το 1950 στο πανεπιστήμιο κι έχει να δώσει σημεία ζωής 20 χρόνια, με κάποιον, που χρωστάει 10 μαθήματα για να πάρει το πτυχίο του», λένε χαρακτηριστικά.

Με αφορμή τη χθεσινή ανακοίνωση της απόφασης της Συγκλήτου του ΕΚΠΑ, στην οποία προτείνεται να εισαχθούν κάποια κριτήρια για τον διαχωρισμό μεταξύ των διαφορετικών περιπτώσεων «λιμναζόντων» φοιτητών και η οποία αντανακλά απόλυτα το περιεχόμενο της ομόφωνης απόφασης της πρόσφατης ανακοίνωσης της Συνόδου Πρυτάνεων το Δεκέμβριο του 2024, το protothema.gr συνομίλησε με ακαδημαϊκούς και καταγράφει το τοπίο. Σημειωτέον, κανείς δεν έκανε λόγο για μη τήρηση του νόμου αλλά για αντιμετώπιση του ζητήματος με βάση την αρχή της αναλογικότητας.

Ως το κυριότερο ζήτημα, αναδεικνύει η απόφαση της πρόσφατης Συνόδου Πρυτάνεων τον περασμένο Δεκέμβριο, εκείνο των διαγραφών φοιτητών. Συγκεκριμένα, αναφέρει: «… συζητήθηκαν κρίσιμα ζητήματα, που απασχολούν τα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια, καθώς και θέματα θεσμικού πλαισίου, το κυριότερο εκ των οποίων είναι η εφαρμογή της διάταξης, που προβλέπει τις διαγραφές φοιτητών. …. Εξέφρασε την ανησυχία της για τις συνέπειες από την εφαρμογή της διάταξης για την οριζόντια διαγραφή φοιτητών και φοιτητριών. Θεωρεί ότι δεν μπορεί να παραγνωριστεί η κρίσιμη διαφορά, που υπάρχει ανάμεσα σ»εκείνους που είναι ανενεργοί και σ» εκείνους, που αγωνίζονται για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Πρέπει, συνεπώς, να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες και να αντιμετωπιστεί το σοβαρό αυτό ζήτημα με κοινωνική ευαισθησία».

Μη ενεργοί περίπου 200.000 από τους 300.000 αιώνιους φοιτητές

Από τους περίπου 300.000 «αιώνιους» φοιτητές σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας, το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών, δηλαδή οι 200.000 είναι πραγματικά «μη ενεργοί». Υπάρχουν όμως και 100.000 φοιτητές, που θέλουν να πάρουν το πτυχίο τους. Που μπορεί να χρωστούν 6, 7 ή 10 μαθήματα. «Οφείλουμε να ξεχωρίσουμε εκείνους τους φοιτητές που πραγματικά επιθυμούν να τελειώσουν, εκείνους που έχουν τα εχέγγυα να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους», δηλώνουν οι ακαδημαϊκοί, προσθέτοντας: «Το πιο σημαντικό, είναι ότι δεν μπορεί να έχει την ίδια αντιμετώπιση ένας ενεργός φοιτητής, που δηλώνει μαθήματα και συμμετέχει στις εξετάσεις – ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι προχωρά με αργούς ρυθμούς και δίνει ένα μάθημα στην εξεταστική – με κάποιον πραγματικά «αιώνιο», που δεν εμφανίζεται ποτέ, δηλαδή. Πρέπει να υπάρξει ένας διαχωρισμός μεταξύ αυτών», ξεκαθαρίζουν.

Σε κάθε περίπτωση, καθίσταται σαφές ότι «οι αποφάσεις για τις διαγραφές είναι στην αρμοδιότητα των Προέδρων Τμημάτων και των Κοσμητόρων, όχι των Πρυτάνεων. Η διαγραφή φοιτητών δεν γίνεται κεντρικά, δηλαδή, αλλά ανά τμήμα. Επομένως, ας μην εκπλαγούμε εάν στο ίδιο πανεπιστήμιο, δούμε να εμφανίζονται διαφορετικές τάσεις», υπογραμμίζουν.

Γιατί ζητούν αναλογικότητα στην εφαρμογή του νόμου

Την ίδια στιγμή, τονίζοντας πως δεν τίθεται θέμα μη τήρησης του νόμου, επισημαίνουν πως «οι διαγραφές πρέπει να έχουν μία αναλογικότητα. Δεν μπορεί να επικρατήσει το «όλον ή ουδέν» – «πέρασες το ν+2, χρωστάς 5 μαθήματα, χάνεις το πτυχίο σου». Πρόκειται καθαρά για προσέγγιση με βάση τη δικαιοσύνη και την κοινή λογική».

Όπως ενδεικτικά αναφέρουν, η αναστολή της φοίτησης στο πανεπιστήμιο για επαγγελματικούς λόγους, στην πράξη είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί, καθώς θέτει ως προϋπόθεση να εργάζεται κανείς με πλήρες ωράριο, 20 ώρες την εβδομάδα, κάτι που εξασφαλίζουν ελάχιστοι φοιτητές. Αντιθέτως, η πλειοψηφία των νέων εργάζεται «μαύρα», χωρίς ένσημα, όπως πολλοί από εκείνους που πηγαίνουν για σεζόν σε τουριστικούς προορισμούς ή απασχολούνται σε ολιγόωρες περιστασιακές δουλειές. Επομένως, οι φοιτητές είναι «ξεκρέμαστοι» σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα να παρατείνουν τις σπουδές τους, όπως εξηγούν πανεπιστημιακοί κύκλοι. Για το λόγο αυτό, ορισμένοι προτείνουν τη διευκόλυνση των φοιτητών με την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης, στην οποία αναφέρεται ότι εργάζονται – ή εργάστηκαν – ως ένα πιθανό «φίλτρο» εξατομικευμένης αξιολόγησης.

Αν και τα κριτήρια, στα οποία θα μπορούσαν οι φοιτητές να βασιστούν για να ζητήσουν παράταση του χρόνου σπουδών τους για ένα εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι τη λήψη του πτυχίου τους παραμένουν «ασαφή», «κάποια εξ αυτών θα μπορούσαν να είναι περισσότερο αντικειμενικά, όπως παραδείγματος χάριν, να εξετάζεται σε βάθος χρόνου πόσα μαθήματα πέρασαν, αν είναι συνεπείς στις εγγραφές τους ή στη συμμετοχή τους στις εξετάσεις», αναφέρουν.

Πάντως, δεν θα ήταν σωστό να μπουν κριτήρια αναφορικά με την αιτιολόγηση από πλευράς φοιτητών αλλά προκρίνεται η λύση να λαμβάνεται υπόψη πόσα μαθήματα χρωστάει ένας φοιτητής και πόσο χρόνο χρειάζεται για να τελειώσει.

Επιφυλάξεις για την αναγκαιότητα των διαγραφών

Μεταξύ των ακαδημαϊκών, υπάρχουν αρκετοί που εξακολουθούν να αμφισβητούν το νόμο των διαγραφών, διερωτώμενοι για την αναγκαιότητα αυτού.

«Η κατάσταση με τους λιμνάζοντες φοιτητές αποτελεί ζήτημα καθαρά διαχειριστικό», λένε και παραπέμπουν στις συνθήκες που επικρατούσαν στο παρελθόν: «Παλιά, δεν είχαμε τη δυνατότητα να ξεκαθαρίσουμε τα αρχεία, γιατί δεν ήταν ψηφιοποιημένα κι ένας υπάλληλος έπρεπε να κατέβει στο υπόγειο να ψάχνει τους φακέλους. Σήμερα, δεν ισχύει πλέον αυτό. Έχουμε στη διάθεσή μας όλα τα απαραίτητα στοιχεία ώστε να διαπιστώσουμε πόσοι παρουσιάζονται, πόσοι έχουν εμφανιστεί στις δύο τελευταίες εξεταστικές ή πόσοι έχουν δηλώσει μαθήματα τα τελευταία πέντε χρόνια… και αφού ξεχωρίσουμε τους πραγματικά ενεργούς, θεωρούμε πως δεν πρέπει να τους στερήσουμε την ευκαιρία να πάρουν το πτυχίο, το οποίο ίσως αλλάξει τη ζωή τους – άλλωστε δεν επιβαρύνουν τα πανεπιστήμια οικονομικά, ούτε έχουν κάποια προνόμια. Ούτε πάσο έχουν, ούτε σε φοιτητική εστία μπορούν να μείνουν ή να φάνε σε φοιτητικό εστιατόριο, ούτε ψηφίζουν στις φοιτητικές εκλογές». Αναφορικά δε με το κατά πόσο αποτελούν ή όχι «βαρίδι» στις διεθνείς κατατάξεις των πανεπιστημίων, αποσαφηνίζεται ότι «οι αξιολογήσεις δεν σχετίζονται με το ρυθμό αποφοίτησης αλλά καθαρά με το ερευνητικό, επιστημονικό έργο των πανεπιστημίων. Επίσης, τα στοιχεία που έχουν οι κεντρικοί οργανισμοί για τα πανεπιστήμια, προέρχονται από τα ίδια τα πανεπιστήμια, επομένως είναι στο χέρι τους να δώσουν τα ακριβή στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των ενεργών φοιτητών».

Οι πανεπιστημιακοί ζητούν τη στήριξη των φοιτητών

Αναγνωρίζοντας ότι οι σημερινοί 26άρηδες ή 28άρηδες φοιτητές, είναι εκείνοι που πέρασαν στο πανεπιστήμιο έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσουν μία σειρά από κρίσεις, που έπληξαν τη γενιά τους, από την πλευρά της ακαδημαϊκής κοινότητας καταγράφεται η επιθυμία αυτά τα παιδιά «να στηριχθούν».

«Πρόκειται για μία γενιά που – άθελά της – υπέφερε… οικονομική κρίση, κορονοϊός… Δεν γίνεται να τους τιμωρήσουμε. Πρέπει να τους στηρίξουμε», λένε για να καταλήξουν: «Σκεφτείτε παιδιά, ειδικά ευάλωτων οικονομικά ομάδων, που πέρασαν σε κάποια σχολή μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, όταν ακόμη διανύαμε τη φάση της οικονομικής ύφεσης. Τότε, δεν υπήρχε η δυνατότητα να σπουδάσουν. Σήμερα, μόλις πάνε να πάρουν μία ανάσα και βάλουν στόχο να πάρουν το πτυχίο τους, εμείς θα τους πούμε “όχι θα σας διαγράψουμε”;».