Αξιωματούχοι του οικονομικού επιτελείου της προηγούμενης κυβέρνησης Τραμπ προειδοποιούν την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναμένει από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ ότι θα λάβει σύντομα μέτρα για να αυξήσει τους δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα, ενώ ενδεχομένως θα προσπαθήσει να παρακάμψει τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, ξεκινώντας απευθείας επαφές με ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για την επίτευξη εμπορικών συμφωνιών.

«Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, οι Ρεπουμπλικάνοι μίλησαν επανειλημμένα για την ιδέα της επιβολής ενός βασικού δασμού σε όλες τις εισαγωγές από τους εμπορικούς μας εταίρους», είπε η Κέλι Αν Σο, η οποία ήταν αναπληρώτρια βοηθός του Τραμπ για διεθνείς οικονομικές υποθέσεις κατά τα τελευταία χρόνια της πρώτης του θητείας στον Λευκό Οίκο, επισημαίνοντας ότι «τώρα που είδαμε τα αποτελέσματα των εκλογών με τη συντριπτική νίκη, το επιτελείο του προέδρου πιστεύει ότι έχει αυτήν την εντολή».

Όπως εξηγεί η Σο, ένας σημαντικός παράγοντας που καθοδηγεί τις ενέργειες του Τραμπ είναι η πεποίθησή του ότι οι ΗΠΑ έχουν πολύ χαμηλότερους δασμολογικούς συντελεστές από την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους εμπορικούς εταίρους. Κατά συνέπεια, «προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτή την ανισότητα κάνοντας πιο ισορροπημένους τους δασμολογικούς συντελεστές», λέει η οικονομολόγος, η οποία προβλέπει ότι ο νέος πρόεδρος θα λάβει σύντομα τις σχετικές αποφάσεις: «Δεν μπορώ να πω αν θα είναι η πρώτη ή η 30ή ή η 90ή μέρα, αλλά πιστεύω ότι ο Τραμπ θέλει να προχωρήσει γρήγορα με αυτές τις πολιτικές».

Ωστόσο, με μια πρώτη ματιά, δεν υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ των δασμών των ΗΠΑ και της ΕΕ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου,  ο μέσος δασμός στις ΗΠΑ  ήταν 3,3% το 2023, ακόμη και μετά τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία σε κινεζικά προϊόντα αξίας άνω των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων και σε προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Συγκριτικά, ο μέσος δασμός της ΕΕ το ίδιο έτος ήταν 5,0%.

Όμως ανάμεσα σε αυτούς τους μέσους όρους υπάρχει τουλάχιστον ένας δασμός της ΕΕ που έχει εκνευρίσει εδώ και καιρό τον Τραμπ: το ευρωπαϊκό 10% στα επιβατικά αυτοκίνητα, όταν ο δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ είναι μόλις 2,5%.

Επίσης, ο μέσος γεωργικός δασμός της ΕΕ είναι 11,3%, σε σύγκριση με το 4,8% στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ οι αμερικανικοί αγροτικοί και επιχειρηματικοί όμιλοι διαμαρτύρονται εδώ και καιρό για μια σειρά φραγμών μη δασμολογικού χαρακτήρα που εμποδίζουν τις πωλήσεις τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόσφατη έκθεση του υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ για τους φραγμούς στο εξωτερικό εμπόριο περιλάμβανε 30 σελίδες για την ΕΕ, δεύτερη σε έκταση μετά την ενότητα των 44 σελίδων για την Κίνα.

Τέλος, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την ΕΕ έχει αυξηθεί κατακόρυφα την τελευταία τετραετία και πιθανώς θα σημειώσει νέο ρεκόρ το 2024, φτάνοντας τα 230 δισεκατομμύρια δολάρια.

Αν και πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι το μεγάλο έλλειμμα εμπορίου αγαθών των ΗΠΑ είναι αποτέλεσμα μακροοικονομικών παραγόντων, όπως οι εθνικές δαπάνες ή τα ποσοστά αποταμίευσης, και ότι οι εμπορικοί φραγμοί παίζουν μικρότερο ρόλο, ο Τραμπ φαίνεται να πιστεύει ότι οι ανισορροπίες πηγάζουν από πρακτικές εξωτερικού εμπορίου, όπως οι δασμοί και η τυποποίηση των προϊόντων, που εμποδίζουν τις αμερικάνικες εξαγωγές με άδικο τρόπο, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες αφελώς διατηρούν μια από τις πιο ανοιχτές αγορές στον κόσμο.

Για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, ο Τραμπ απειλεί να επιβάλει διασυνοριακούς δασμούς ύψους 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, με περίπου 575 δισεκατομμύρια να προέρχονται από τη δασμολόγηση προϊόντων της ΕΕ. Αυτό βέβαια θα παραβίαζε τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι Ηνωμένες Πολιτείες στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, όμως το πιθανότερο είναι ότι ο Τραμπ θα το δικαιολογήσει για λόγους εθνικής ασφάλειας.

«Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν πρέπει να υποθέτουν ότι οι απειλές του Τραμπ για την επιβολή δασμών είναι απλώς μια μπλόφα ή ότι δεν πρόκειται να συμβεί», δηλώνει στο Politico ο Έβερετ Άισενστατ, ο οποίος ήταν επίσης μέλος του οικονομικού επιτελείου του Τράμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του. «Ο πρόεδρος ήταν αρκετά συνεπής κάνοντας αυτό που λέει και η ομάδα που χτίζει είναι φτιαγμένη για αυτό», συνεχίζει ο Άισενστατ.

Επίσης, δεν θα πρέπει να αναμένουν από το Κογκρέσο να χαλιναγωγήσει τον Τραμπ, παρά τη  δυσφορία πολλών Ρεπουμπλικάνων με τους δασμούς, εξαιτίας του μεγέθους της νίκης του στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές. Όπως εξηγεί ο Άισενστατ, «το γεγονός ότι ο Τραμπ κέρδισε τη λαϊκή ψήφο ενώ έκανε προεκλογική εκστρατεία μιλώντας για τους δασμούς σημαίνει ότι θα υπάρξει και στο Κογκρέσο σεβασμός στους στόχους της πολιτικής του».