Σύντομο ιστορικό

Όλα ξεκίνησαν μετά την τιμητική πρόσκληση που έλαβε ο Διευθυντής της Έδρας UNESCO/ΤΕΠΑΚ Δρ Μαρίνος Ιωαννίδης, ο οποίος  προσκλήθηκε ως Key Note Speaker  στο διεθνές Συνέδριο της  Europeana, που πραγματοποιήθηκε στις 18 Απριλίου 2023, υπό τη Σουηδική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και  φιλοξενήθηκε από το Μουσείο Εθνογραφίας στη Στοκχόλμη, ενώ είχε την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού της Σουηδίας και διοργανώθηκε  σε συνεργασία με το Σουηδικό Συμβούλιο Εθνικής Κληρονομιάς.

Μετά από συνεχείς, μεθοδικές  και εντατικές συνομιλίες, το Μουσείο  Medelhavsmuseet της Στοκχόλμης , που έχει τη μεγαλύτερη συλλογή Κυπριακών αρχαιοτήτων εκτός Κύπρου, αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα ,την υψηλή τεχνογνωσία και τον σεβασμό σε παγκόσμιο επίπεδο, της Έδρας UNESCO του ΤΕΠΑΚ , απέστειλε πρόσκληση προς τους  εξειδικευμένους επιστήμονες του ΤΕΠΑΚ, που ασχολούνται με την ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, προκειμένου να εξεταστεί η δυνατότητα ψηφιοποίησης της τεράστιας συλλογής με χιλιάδες αντικείμενα, που διαθέτει το Μουσείο και προέρχονται από τις ανασκαφές της Κύπρου.

Οι ανασκαφές αυτές έγιναν το χρονικό διάστημα 1927-1931 από την Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή στην Κύπρο, με επικεφαλής τον μετέπειτα βασιλιά της Σουηδίας Gustav VI Adolf  και το μεγαλύτερο μέρος του αρχαιολογικού υλικού των ανασκαφών εκείνων φυλάσσεται τώρα στο Κυπριακό Μουσείο στη Λευκωσία και στο Medelhavsmuseet στη Στοκχόλμη.

Έτσι,λοιπόν, η – υψηλής εξειδίκευσης – επιστημονική ομάδα του ΤΕΠΑΚ, ανταποκρίθηκε άμεσα και μετακινήθηκε  με δαπάνες της Έδρας UNESCO, προκειμένου να εξετάσει επί τόπου τα σπουδαία αυτά αρχαιολογικά ευρήματα (>25000 ) και  να καταστρωθεί ένα στρατηγικό σχέδιο ψηφιοποίησής τους, η διάρκεια του οποίου  ήταν ανάλογο από τον βαθμό δυσκολίας και την πολυπλοκότητα του έργου. (https://unescochair-dch.net/3D_Modelling_CY_Artefacts_Sweden)

Παγκόσμια πρωτοπορία στην Πολιτιστική Διπλωματία

Ο επικεφαλής της εξειδικευμένης επιστημονικής ομάδας που εργάστηκε μεθοδικά στο Μουσείο Medelhavsmuseet  ,αλλά και ο δημιουργός της μεγάλης αυτής προσπάθειας και διεθνούς συνεργασίας, μεταξύ Κύπρου και Σουηδίας, που καθιερώνει νέα ήθη και δεδομένα στις διεθνείς πολιτιστικές ανταλλαγές, Δρ Μαρίνος Ιωαννίδης-Διευθυντής της Έδρας UNESCO/ΤΕΠΑΚ , ευχαρίστησε θερμά τον κ. Martin Hagström- Πρέσβη της Σουηδίας στην Κύπρο και εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις εξελίξεις και την διεθνή, αλλά και παγκόσμια αναγνώριση του ΤΕΠΑΚ, για την προσφορά του στις Νέες Τεχνολογίες και στην ψηφιοποίηση του πολιτισμού του Ανθρώπου, δημιουργώντας νέα γνώση και πολιτικές στο παγκόσμιο σκηνικό, δήλωσε τα εξής:

«Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνεργασία αυτή και η ιδιαίτερα σημαντική πρόσκληση από Μουσείο της Σουηδίας,  προς έναν Κυπριακό φορέα, να ψηφιοποιήσει αρχαιολογικό Κυπριακό υλικό, που βρίσκεται εκτός Κύπρου, εδώ και έναν αιώνα σχεδόν, αποτελεί παγκόσμια πρωτοπορία και δημιουργεί νέα δεδομένα στην λεγόμενη Πολιτιστική Διπλωματία και συμβάλει τα μέγιστα στην εκπαίδευση, έρευνα ,καινοτομία, διάσωση, τεκμηρίωση και φυσικά στην ανάδειξη του μοναδικού Κυπριακού πολιτιστικού πλούτου, όπου και αν βρίσκεται, μέσα από ψηφιακή πρόσβαση ανοιχτού κώδικα και την ανάρτηση του υλικού αυτού στην ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ευρώπης Europeana.

Η συνεργασία αυτή μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και καλή πρακτική για όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια θέματα.

Αυτό το επίτευγμα περιελάμβανε την ψηφιοποίηση 31 αντικειμένων από τη Σουηδική Κυπριακή Αποστολή – τη μεγαλύτερη συλλογή Κυπριακών τεχνουργημάτων εκτός Κύπρου. Η προσπάθεια αυτή σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο προς την ΕικονικήΕπανένωση – Επαναπατρισμό της Κυπριακής Συλλογής.

Η ψηφιακή επανένωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό τεχνολογικό κατόρθωμα και  αποτελεί σύμβολο γεφύρωσης γεωγραφικών διαιρέσεων και διατήρησης του πλούσιου πολιτισμού μας για τις μελλοντικές γενιές.

Είναι η πρώτη φορά παγκοσμίως που μια μοναδική συνεργασία μεταξύ πολυτομεακώνειδικών και υπευθύνων χάραξης πολιτικής μεταμόρφωσε ένα μακρόχρονο όνειρο σε πραγματικότητα.

Με το έργο αυτό , είναι η πρώτη φορά που σημειώνεται ο ψηφιακός επαναπατρισμός έργων, που λείπουν από την πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου και φιλοξενούνται σε μουσεία σε όλο τον κόσμο, ενώ παράλληλα με  τη χρήση των νέων τεχνολογιώνεπανενώνονται με τις συλλογές της Κύπρου.

Και αυτό συμβαίνει, σχεδόν, εκατό χρόνια μετά τη Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή στην Κύπρο (1927-1931) , είκοσι χρόνια μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., είκοσι χρόνια διπλωματικών σχέσεων με τη Σουηδία και είκοσι χρόνια μετά την ίδρυση του ΤΕΠΑΚ.

Με την παγκόσμια πρωτοπορία του ΤΕΠΑΚ στον τομέα της Ψηφιοποίησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Ανθρώπου, η οποία οδήγησε, μάλιστα,  στην τιμητική ανάθεση της αντίστοιχης Έδρας της UNESCO και μέσα από τις μεγάλες διοργανώσεις  (παγκόσμια και πανελλήνια Συνέδρια EuroMed,  διεθνή Forums, σεμινάρια, ευρωπαϊκά έργα  δεκάδων εκατομμυρίων που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας στην Κύπρο, παράγουν εξαιρετικό εθνικό έργο για την Κύπρο κ.ά.), συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας απ’ όλο τον κόσμο, ενώ το ΤΕΠΑΚ και η Κύπρος έχουν καταστεί παγκόσμιο σημείο αναφοράς στις Νέες Τεχνολογίες και στην παραγωγή γνώσης και δημιουργίας πολιτικών διαχείρισης και διάσωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς».

Ένα λαμπρό παράδειγμα για τη διεθνή Πολιτιστική Διπλωματία της Ελλάδας

Το Δίκτυο  «Περραιβία» και ο Πρόεδρός του  κ. Κώστας Σκριάπας , που συνεργάζεται στενά με την Έδρα Unesco στο ΤΕΠΑΚ, τα τελευταία δέκα χρόνια, σε θέματα ψηφιοποίησης και διοργάνωσης εθνικών, αλλά και παγκόσμιων επιστημονικών γεγονότων και έργων, σε Ελλάδα και Κύπρο, δηλώνουν ότι : « Με τη διαδικασία της ψηφιοποίησης έργων , που για οποιονδήποτε λόγο και- σίγουρα- κάκιστα, έχουν αποσπαστεί από το μητρικό μνημείο και φιλοξενούνται σε μουσεία σε όλο τον κόσμο, ενώ λείπουν από την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, σημειώνεται ο ψηφιακός επαναπατρισμός  τους, ενώ παράλληλα με  τη χρήση των νέων τεχνολογιών, τα κομμάτια που λείπουν, επανενώνονται ψηφιακά με τις αρχικές δημιουργίες.

Οι συνεργασίες αυτές μπορούν να δώσουν μια διέξοδο στην Πολιτιστική Διπλωματία και μπορούν  να αποτελέσουν  παράδειγμα  και καλή πρακτική, για όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια θέματα.

Μέσα από την ανάδειξη του Ελληνικού πολιτιστικού πλούτου, όπου και αν βρίσκεται, μέσα από ψηφιακή πρόσβαση ανοιχτού κώδικα και την ανάρτηση του υλικού αυτού στην ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ευρώπης Europeana, διασώζεται και αναδεικνύεται ο μοναδικός Ελληνικός Πολιτισμός και υποστηρίζεται ο τελικός επαναπατρισμός των έργων, που είναι και το τελικό ζητούμενο.

 Και σε αυτό το θέμα , πρέπει να αξιοποιηθεί, από την Ελληνική Πολιτεία, η τεράστια εμπειρία και εξειδίκευση της Έδρας Unesco του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου, με την οποία ,άλλωστε, υπάρχει στενότατη συνεργασία Ελληνικών Φορέων( Δίκτυο «Περραιβία», κ.ά.)  και Πανεπιστημίων ( ΠΑΔΑ κ.ά.) , τα τελευταία  χρόνια».