Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης παραχώρησε η δικηγόρος κ. Μαρία Γαλλιού στη δημοσιογράφο κ.Ελευθερία Τζανακούλη, με έναυσμα τη Σοφία Μπεκατώρου η οποία είναι μία από τις χιλιάδες γυναίκες, που έζησαν τη βία ταυτόχρονα στο σώμα και την ψυχή, αλλά μία από τις ελάχιστες, που βρήκαν το θάρρος να μιλήσουν.

Πότε; 23 χρόνια μετά…

-Θεωρείτε ότι υπάρχουν σοβαρά κενά και ελλείψεις όσον αφορά την προστασία των παιδιών από την κακοποίηση σε χώρους άθλησης;

Ευθύς εξ’ αρχής σας απαντώ ότι κενά δημιουργούνται εκεί που διαπιστώνεται ανοχή, καθότι το νομικό οπλοστάσιο υπάρχει να προστατεύσει τα θύματα και να τιμωρήσει τους δράσεις, στην κάθε τελεσθείσα περίπτωση. Βέβαια είναι αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές και βελτιώσεις. Ο αθλητισμός βέβαια, συχνά παρουσιάζεται εξιδανικευμένος και είναι συνυφασμένος με επιτυχίες, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κι αυτός διέπεται από συγκρούσεις και εξουσιαστικές δομές.

Η Αμερική, σήμερα συνταράσσεται από το μεγάλο σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης – παρενόχλησης ανήλικων αθλητριών της εθνικής ομάδας ενόργανης γυμναστικής των ΗΠΑ από τον αρχίατρο της εθνικής ομάδας, ενώ σε διεθνές επίπεδο καταγράφεται αλματώδης αύξηση περιστατικών παρενόχλησης ή σεξουαλικής κακοποίησης, γεγονός που ώθησε τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή να εκδώσει οδηγία με την οποία καλεί τις Ομοσπονδίες όλων των αθλημάτων να διαθέτουν ειδικευμένο προσωπικό για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων. Ωστόσο, με προβληματίζει ο άγνωστος, αθέατος αριθμός περιστατικών βίας ανηλίκων σε αυτούς τους χώρους σε συνάρτηση με το γεγονός ότι οι δράστες αυτών των αδικημάτων είναι οι προπονητές,γυμναστές αλλά και οι αποκαλούμενοι παράγοντες που καταχρώνται ευθέως τη διοικητική εξουσία που κατέχουν.

Πρέπει να δράξουμε της ευκαιρίας εκσυγχρονισμού του ισχύοντος νομικού πλαισίου που διέπει τον τρόπο λειτουργίας των σωματείων και να εφαρμοστούν πολιτικές εποπτικού ελέγχου των αθλητικών και συναφών σωματείων με την πρόβλεψη ύπαρξης ειδικευμένου προσωπικού για την προστασία των ανηλίκων αθλητών εντός κάθε τέτοιου οργανισμού. Οι καταγγελίες πρέπει να ελέγχονται αλλά και να διευκολύνονται οι αθλητές να καταγγείλουν ανάλογα περιστατικά και να γνωρίζουν ότι θα συναντήσουν αυτήκοα ώτα. Μάλιστα οι Αμερικάνοι, λόγω της ραγδαίας αύξησης των περιστατικών παρενόχλησης ή σεξουαλικής κακοποίησης έχουν υποβάλλει στην διεθνή κοινότητα την σχετική πρόταση αποτροπής και ελέγχου: Δεδομένου ότι αθλητές/τριες φοβούνται να προβούν σε επώνυμες καταγγελίες προτείνουν τούτες να υποβάλλονται και ανωνύμως, εκτός των ομοσπονδιών τους, σε μια ειδική θεσμοθετημένη Δημόσια Αρχή που θα επιλαμβάνεται της διερεύνησης των καταγγελιών.

Οπότε πρέπει να θωρακίσουμε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς πρόληψης και ελέγχου και να ενθαρρύνουμε τα θύματα να καταγγέλλουν επωνύμως ή ανωνύμως κάθε περιστατικό βίας.

-Ποιο είναι το ελληνικό νομικό́ πλαίσιο γύρω από́ την κακοποίηση και σε ποιο βαθμό μπορεί́ να προστατέψει τα θύματα;

Η βία κατά των γυναικών συνιστά επαίσχυντη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το υπάρχον νομικό πλαίσιο για την προστασία των θυμάτων εκτείνεται τόσο στις ρυθμίσεις του Νέου Ποινικού Κώδικα (Ν. 4619/2019), ειδικότερα στις διατάξεις των άρθρων 308 – 314 Π.Κ. περί σωματικών βλαβών, του βιασμού, της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας (άρθρα 336 και 337 Π.Κ.) αλλά και της  αποπλάνησηςανηλίκων υπό τις διάφορες μορφές των άρθρων 339, 342, 351Α, 348Β του νέου Ποινικού Κώδικα καθώς όσο και στην οδηγία της ΕΕ για τα θύματα της εγκληματικότητας (2012/29/ΕΕ) που μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών.

Η ενδοοικογενειακή βία ειδικότερα, συνιστά έγκλημα που τιμωρείται από τον ειδικό Ποινικό Νόμο Ν.3500/2006. Η άσκηση κάθε είδους βίας ή κακοποίησης (ψυχολογικής, σωματικής, σεξουαλικής και συναισθηματικής) διώκεται από τον Νόμο. Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2011 και κυρώθηκε από την Ελληνική Δημοκρατία με τον Ν. 4531/2018. Αποτελεί το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο στην Ευρώπη που τυποποιεί ενδελεχώς τις διαφορετικές μορφές βίας κατά των γυναικών όπως της  ψυχολογικής βίας, της παρενοχλητικής παρακολούθησης (stalking), τηςσωματικής βίας, της  σεξουαλικής βίας και της σεξουαλικής παρενόχλησης.

-Ως νομικός, που θα συμβουλεύατε τα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης/επίθεσης/κακοποίησης να απευθυνθούν? Υπάρχουν στην Ελλάδα επαρκείς φορείς παραπομπών;

Ας ξεκινήσουμε από το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας. Τούτο συνιστά αυτεπαγγέλτως διωκόμενο αδίκημα, ως εκ τούτου οι διωκτικές αρχές επιλαμβάνονται των περιστατικών ακόμα και κατόπιν ανώνυμης καταγγελίας. Σαφώς μπορεί ν’ αναζητηθεί καταφύγιο σε ειδικές δομές (ξενώνες κακοποιημένων γυναικών κα) που έχουν συσταθεί για τη δωρεάν φιλοξενία κακοποιημένων γυναικών και των τέκνων τους. Τέλος, υπάρχουν τηλεφωνικές γραμμές, όπως η γραμμή «SOS 15900» καθώς και φορείς παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κακοποιημένες γυναίκες. Ωστόσο, είναι πραγματικό το έλλειμμα σε στεγαστικές δομές που θα μπορούσαν να απευθύνονται σε κακοποιημένες γυναίκες και στα παιδιά τους, γι αυτό πρέπει να ανοιχθούν νέες πύλες και νέες δομές φιλοξενίας. Προς τούτο, η Πολιτεία οφείλει να ενσκήψει με ρεαλισμό και προσοχή και να εφαρμόσει πολιτικές πρόληψης και αντιμετώπισης των φαινομένων έμφυλης βίας.

-Ο ρόλος του σχολείου πόσο σημαντικός πιστεύετε ότι είναι για την πρόληψη κακοποιητικών συμπεριφορών και την ευαισθητοποίηση των παιδιών στα ζητήματα των Ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

Η οικογένεια και η σχολική αίθουσα μπορούν να αποτελέσουν τις πρώτες κυψέλες καλλιέργειας της κοινωνικής μας ενσυναίσθησης και της αναγνώρισης των φαινομένων βίας και παρενόχλησης. Οφείλουμε ως συντεταγμένη πολιτεία να διδάξουμε στα παιδιά μας ότι το όχι είναι όχι και ότι η βία είναι βία και δεν πρέπει να αναπαράγεται. Στην σημερινή μάλιστα, εποχή της πρόσβασης στον ψηφιακό κόσμο της αχανούς πληροφορίας και των κοινωνικών δικτύων το σχολικό περιβάλλον διαδραματίζει έναν καίριο ρόλο καθότι είναι κρίσιμος πυλώνας που μπορεί να παράσχει στο παιδί τη γνώση και τα αντανακλαστικά που θα το βοηθήσουν να δημιουργήσει ένα δυναμικά εξελισσόμενο διηθητικό τρόπο σκέψης και δράσης.

-Πώς κρίνετε το υπάρχον πολίτικο περιβάλλον? Θεωρείτε ότι υπάρχει στήριξη για την ισότητατων φύλων στα πολιτικά αξιώματα;

Είναι μικρός ο κύκλος των γυναικών που κατέχουν κρατικά αξιώματα στη χώρα μας. Η νομοθετική εξίσωση ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση στα πολιτικά αξιώματα δεν προεξοφλεί την εξίσωση στην πράξη. Επί παραδείγματι, η σημερινή κυβέρνηση σε νευραλγικές θέσεις έχει τοποθετήσει με αρκετή φειδώ έως και επιφυλακτικά γυναίκες βουλευτές. Στον πρόσφατο δε ανασχηματισμό του Υπουργικού Συμβουλίου, προτάθηκαν συνολικά 10 γυναίκες εκ του συνολικού αριθμού των 58 μελών της Κυβέρνησης, το οποίο είναι αναμφίβολα απογοητευτικό εν συγκρίσει λόγου χάρη με το ποσοστό του 58% των γυναικών υπουργών της Φιλανδικής κυβέρνησης. Δυστυχώς η χώρα μας τοποθετείται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τη συμμετοχή γυναικών στα κέντρα λήψης πολιτικών αποφάσεων. Ωστόσο, η ισότιμη συμμετοχή όλων είναι κάτι που προσθέτει κύρος και αξία στις ληφθείσες αποφάσεις και αυτών που τις αφορούν.

Η πρόσφατη βέβαια εκλογή της πρώτης γυναίκας Προέδρου της Δημοκρατίας αποτελεί ενθάρρυνση. Ωστόσο, απέχουμε αρκετά από την εκλογή γυναίκας Πρωθυπουργού, όπως είναι το παράδειγμα της Ν. Ζηλανδίας ή της Φιλανδίας, χώρας που ηγείται από τη νεότερη πρωθυπουργό του κόσμου.

-Ως υποψήφια βουλευτής αντιμετωπίσατε κάποια διάκριση ή αντίδραση λόγω του φύλου σας;

Για να είμαι ειλικρινής, ουδέποτε. Ο σεβασμός είναι διάχυτος και η ανθρωποκεντρική μου αντίληψη βοήθησε την σμίλευση υγιών ανθρωπίνων σχέσεων  ανεξαρτήτως φύλου και αντιλήψεων. Γι’αυτό είμαι ευτυχής, ίσως και κάπως τυχερή.